Paneli i Ekspertëve të Colief
Ne kemi një mori përmbajtjesh të dobishme për t’ju mbështetur teksa jetoni javët dhe muajt e parë, shpesh sfidues, të prindërimit.
Në këtë faqe, ju mund të gjeni informacione mbi një numër të madh temash që diskutojnë për foshnjat e porsalindura deri tek fëmijët e vegjël. Ne mbulojmë një sërë temash, duke përfshirë të qarën, sjelljen, të ushqyerit, zhvillimin e fëmijëve dhe më shumë. Të gjitha këshillat vijnë nga një përzgjedhje e ekspertëve në Panelin e Ekspertëve të Colief.
Shpresojmë që informacioni t’ju ndihmojë dhe ju lutemi mos hezitoni të na kontaktoni me çdo pyetje tjetër që mund të keni nëpërmjet faqes sonë në Facebook.
Paneli i ekspertëve të Colief përbëhet nga psikologia e fëmijëve Maggie Redshaw, dietologia pediatrike Judy More dhe ekspertja shëndetësor Dawn Kelly.
Pyetje dhe përgjigjet e Panelit të Ekspertëve
I porsalinduri: Ditët e para
Dawn Kelly
Pyetje: Kjo ndoshta tingëllon irracionale, por unë vazhdoj të shqetësohem se foshnja ime, thjesht, do të ndalojë së marruri frymë gjatë natës. Burri im mërzitet dhe më thotë të pushoj, por ndonjëherë nuk mund të fle dhe rri zgjuar vetëm duke kontrolluar se mund të dëgjoj frymëmarrjen e tij. Si mund të qetësohem?
Përgjigje: Do të habiteshit se sa i zakonshëm është ky shqetësim, veçanërisht për prindërit e rinj. Mbani në mend se të gjitha foshnjat kanë frymëmarrje disi të parregullta në javët e para të jetës. Fëmija juaj mund të duket se ndalon frymëmarrjen për periudha të gjata, por pothuajse gjithmonë këto pauza zgjasin vetëm disa sekonda përpara se të rifillojë frymëmarrja normale. Ka monitorë që mund t’i provoni nëse dëshironi. Nëse jeni të shqetësuar, bisedoni me mjekun tuaj për siguri të mëtejshme.
Pyetje: Jam 38 javë shtatzënë dhe tashmë kam një djalë 2 vjeç e gjysmë. Ndihem në ankth që djali im i vogël do të bëhet keq kur ta sjellim fëmijën e ri në shtëpi. A keni ndonjë këshillë se si t’i bëni gjërat pak më të lehta?
Përgjigje: Një shtim i ri në familje është gjithmonë një ndryshim i madh për të gjithë, veçanërisht për vëllezërit e motrat më të mëdhenj që mund të jenë mësuar t’ju mbajnë të gjithëve për vete. Ka disa gjëra që mund të bëni për t’u siguruar që ardhja të shkojë sa më mirë që të jetë e mundur për ju dhe fëmijën tuaj, si për shembull mbajtja e rutinave dhe aktiviteteve të mëparshme (ku është e mundur!), kjo do ta qetësojë fëmijën tuaj më të madh se jo gjithçka do të ndryshojë. Përpiquni dhe inkurajoni djalin tuaj që të interesohet dhe të përfshihet me vëllain ose motrën e tij të vogël, por mos e shtyni nëse nuk është i interesuar. Ju mund ta lini atë t’ju ndihmojë kur lani fëmijën tuaj, si për shembull t’ju kalojë gjërat që ju nevojiten, kjo do ta bëjë atë të ndihet më i përfshirë. Disa prindër zgjedhin t’i bëjnë vëllait ose motrës më të madhe një dhuratë të vogël nga fëmija. Gjithashtu, disa vajza (dhe djem) pëlqejnë të kopjojnë mamin dhe beben dhe duan të kenë një kukull të tyren për të luajtur.
Pyetje: Fëmija ime 3 muajshe pështyn qumësht gjatë gjithë kohës. A është kjo normale?
Përgjigje: Fëmijët që pështyjnë në mënyrë pasive qumështin ose çfarëdo gjëje tjetër që kanë gëlltitur njihet si refluks dhe zakonisht ndalet kur fëmija mbush moshën 12-14 muajsh. Refluksi është krejtësisht normal dhe është rezultat i ezofagut të foshnjës tuaj që nuk është zhvilluar ende plotësisht. Për të provuar të ndihmoni refluksin e foshnjës tuaj, shmangni ushqyerjen e tepërt të tij pasi disa foshnje preferojnë të ushqehen pak dhe shpesh, kujdesuni rregullisht gjatë gjithë ushqyerjes dhe sigurohuni që ta mbani fëmijën tuaj drejt për një kohë pasi të keni mbaruar ushqyerjen.
Pyetje: Kjo nuk është një pyetje e këndshme, por jashtëqitja e foshnjës sime ka ndryshuar ngjzrë kohët e fundit. Ishte një ngjyrë e verdhë, por tani është shumë më e errët. A është kjo normale?
Përgjigja: Të gjitha jashtëqitjet e foshnjave mund të jenë të ndryshme dhe në përgjithësi një ndryshim si ky ka të ngjarë të jetë rezultat i një ndryshimi të dietës. Ju nuk përmendët nëse ushqeni me qumësht artificial apo ushqeni me gji, por është e mundur që kohët e fundit të keni kaluar nga ushqyerja me gji në të ushqyerit me qumësht artificial dhe ky është një ndryshim krejtësisht normal që duhet të kalojë fëmija juaj. Nëse vëreni një ndryshim të madh të çfarëdo lloji tjetër, si për shembull jashtëqitjet me erë të keqe, shumë të holluar me ujë ose të forta, veçanërisht nëse ka gjak në to, duhet të flisni me mjekun tuaj sa më shpejt.
Pyetje: Kur mund të filloj të nxjerr qumështin e gjirit? Unë dua që partneri im të jetë në gjendje të japë qumështin tim të gjirit në një shishe ndonjëherë për të më dhënë një shans për të bërë një pushim!
Përgjigja: Mund të filloni sapo të lindë fëmija juaj, por kjo mund të jetë shumë e vështirë dhe shumë nëna zgjedhin të presin. Unë do të sugjeroja dhënien e gjirit për dy javët e para ose më shumë, pastaj pasi ushqyerja me gji të jetë e vendosur mirë, mund të filloni të përdorni një pompë dore, një pompë me bateri ose një pompë elektrike, cilado që ju preferoni dhe e shihni më të lehtë për t’u përdorur.
Pyetje: Fëmija im është dy javësh dhe kordoni i tij i kërthizës është ende i lidhur. Mendoni se duhet të kishte rënë deri tani? Vajza ime tani është tre vjeç, por kordoni i saj u hoq në më pak se një javë.
Përgjigje: Menjëherë pas lindjes së një foshnje, mamia do të presë kordonin e kërthizës dhe do ta shtrëngojë atë me një kapëse plastike. Kordoni më pas mund të marrë nga 5 deri në 15 ditë që të bjerë natyrshëm, kështu që djali juaj i vogël mund të jetë në fundin e shkallës kohore. Sigurohuni që po e mbani të pastër dhe të thatë dhe mos u lodhni për ta hequr fare. Nëse vëreni ndonjë skuqje, ënjtje ose rrjedhje nga zona, thirrni mjekun tuaj për t’ju ndihmuar.
Pyetje: Sa shpesh më duhet të laj fëmijën tim të ri? Po mundohem ta bëj çdo ditë, por më merr shumë kohë dhe jam e rraskapitur!
Përgjigje: Nuk keni nevojë ta lani fëmijën tuaj çdo ditë, por duhet t’i lani me kujdes fytyrën, qafën, duart dhe fundin çdo ditë. Kjo shpesh quhet „majë dhe bisht“. Mjafton që më pas ta lani plotësisht fëmijën çdo ditë të dytë, pra afërsisht 3 herë në javë. Kur e lani fëmijën tuaj, mos e bëni menjëherë pas ushqimit ose kur ai është i uritur ose i lodhur. Sigurohuni që të keni gjithçka që ju nevojitet përpara se të filloni dhe sigurohuni që dhoma të jetë e ngrohtë.
Pyetje: Më duket se fëmija im ka zhvilluar ‘koret e qumështit’. A ka ndonjë gjë që mund të bëj për ta hequr qafe atë përveç mbajtjes së pastër të zonës së skalpit?
Përgjigje: Koret e qumështit janë shumë të zakonshme dhe nuk shkaktohen nga higjiena e dobët, por nga gjëndrat dhjamore tepër aktive në lëkurën e kokës së fëmijës suaj. Edhe pse zakonisht pastrohet vetë brenda disa javësh ose muajsh, ka disa gjëra që mund të bëni për të trajtuar zonën dhe më e rëndësishmja është të mos lejohet që vaji të grumbullohet në zonë. Një metodë e mirë është të aplikoni një vaj të tillë si Colief Baby Scalp Oil dhe ta masazhoni butësisht atë në lëkurën e kokës së foshnjës tuaj për të liruar çdo kore, më pas lyeni butësisht lëkurën e kokës me një furçë të butë për fëmijë për të liruar edhe më tepër kore, por mos i kapni ato. Më pas mund t’i lani butësisht flokët dhe kokën e foshnjës tuaj me shampo për fëmijë për të parandaluar akumulimin e luspave dhe për të hequr vajin. Ju mund ta bëni këtë çdo dy ditë ose kur lani fëmijën tuaj. Nëse dyshoni se koret e qumështit të foshnjës tuaj janë infektuar në çdo moment, sigurohuni që të flisni me mjekun tuaj i cili mund të ofrojë trajtim.
Pyetje: Nuk kisha dëgjuar kurrë për puçrrat e foshnjës, por mjeku im më tha që foshnja ime tre-javëshe i ka ato. Çfarë është dhe çfarë mund të bëj për t’i hequr qafe?
Përgjigje: Puçrrat ndonjëherë mund të zhvillohen në lëkurën e foshnjave dhe në përgjithësi, ato duhet të përkeqësohen përpara se të përmirësohen. Aknet e foshnjës shkaktohen shpesh nga një rritje e hormoneve që i kalojnë foshnjës gjatë lindjes, dhe me rregullimin e hormoneve, aknet do të largohen. Shmangni përdorimin e çdo kimikate të ashpër ose trajtime të destinuara për aknet e të rriturve tek fëmija juaj. Në vend të kësaj, lani fytyrën e foshnjës tuaj me ujë për të ndihmuar në zbutjen e zonës dhe për ta mbajtur atë të pastër.
Pyetje: Mendoj se vajza ime e vogël ka filluar të ketë skuqje në zonën e pelenave, por nuk jam shumë e sigurt. Ka disa njolla që krijohen, por mendova se skuqja e pelenave ishte thjesht një skuqje e zonës. A mund të jetë kjo një simptomë e skuqjes së pelenave dhe çfarë mund të bëj për ta ndihmuar atë?
Përgjigja: Shumica e foshnjave kanë skuqje të pelenave në një moment të caktuar dhe zakonisht nuk është për t’u shqetësuar. Mund të shkaktohet nga një sërë faktorësh duke përfshirë ekspozimin e zgjatur ndaj pelenave të lagura, lëkurën e ndjeshme ose fërkimin dhe plasaritjen. Gjëja më e mirë për të bërë është të përpiqeni t’i shmangni sa më shumë këto irritues. Hapat për t’i shmangur këto mund të përfshijnë ndryshimin e pelenave të lagura ose të ndotura sa më shpejt të jetë e mundur, përdorimin e një kremi pengues dhe lënien e fëmijës suaj sa më shumë që të jetë e mundur me pelenën e hequr për të lejuar që ajri i pastër të hyjë në lëkurë.
Pyetje: Fëmija im qan gjatë gjithë kohës, ai është 10 javësh tani dhe kurrë nuk ka qarë kaq shumë më parë. Miqtë e mi kanë thënë se tingëllon si dhimbja e barkut tek foshnjat, por si do ta dija me siguri? Ju lutem më ndihmoni!
Përgjigja: Kur bëhet fjalë për dhimbjet e barkut tek foshnjat, mjekët shpesh i referohen rregullit të tresheve: dhimbja e barkut tek foshnjat përkufizohet si një fëmijë që qan për më shumë se tre orë në ditë, tre ditë në javë, për tre javë. Fatkeqësisht, shkaku nuk dihet dhe nuk ka një qasje të vetme për trajtimin e tij. Ka një sërë gjërash që mund të provoni për ta qetësuar fëmijën tuaj, si për shembull ta mbështillni atë fort në një batanije të hollë, të masazhoni barkun e tij, të përkëdhelni shpinën dhe ta çoni për një shëtitje në karrocë ose me makinë. Ju mund të mendoni se asnjë nga këto metoda nuk funksionon për shkak të të qarave të pandalshme, të cilat mund të shkaktohen nga intoleranca e përkohshme ndaj laktozës. Kjo do të thotë se foshnja nuk është në gjendje të tresë laktozën në qumështin e tyre siç duhet, duke i shkaktuar fryrje, ajër të bllokuar në stomak dhe parehati. Nëse është kështu, mund të flisni me farmacistin ose mjekun tuaj, i cili mund t’ju rekomandojë një trajtim për dhimbje barku, si për shembull Colief Infant Drops, të cilat ndihmojnë në zbërthimin e laktozës në qumësht për ta bërë më të lehtë tretjen për foshnjat.
Pyetje: A ha foshnja im shumë? Unë po e ushqej atë 9 ose 10 herë në ditë për momentin!
Përgjigja: Fëmijët që ushqehen me gji zakonisht ushqehen rreth 8 herë në ditë, kështu që disa herë më shumë gjatë ditës nuk është diçka e pazakontë. Edhe pse kjo mund t’ju duket shumë, do t’i jepni vajzës tuaj gjithçka që i nevojitet për t’u rritur në këtë periudhë të rëndësishme të zhvillimit të saj. Për sa kohë që ajo po shton mirë peshë dhe është e kënaqur pas çdo ushqimi, atëherë nuk keni asgjë për t’u shqetësuar.
Zhvillimi i fëmijes
Maggie Redshaw
Pyetje: Fëmija im duket se nuk i pëlqen të qendroj i shtrirë me bark, por mjeku im më tha se është e rëndësishme për zhvillimin e tij. Foshnjave të miqve të mi duket se u pëlqen – çfarë po bëj gabim dhe çfarë mund të bëj për ta bërë atë të ndihet më mirë?
Përgjigje: Nuk po bëni asgjë të gabuar; është e vërtetë që disa foshnjave thjesht nuk u pëlqen të shtrihen në bark. Sidoqoftë, është e rëndësishme ta inkurajoni atë. Shtrirja në bark me një lodër që e keni vendosur pak afër do të mundësojë lëvizjet e të gjithë trupit dhe aktivitetet e kapjes do të ndihmojnë në zhvillimin e këtyre aftësive fizike. Për të nxitur interesin e djalit tuaj të vogël, provoni të përdorni një lodër shumëngjyrëshe që ai nuk e ka parë më përpara për të tërhequr vëmendjen e tij, po ashtu edhe ato lodra që e dini se ai i pëlqen.
Pyetje: Vajza ime e vogël është gati 1 vjeç, por nuk po ecën ende. A është kjo normale dhe si mund ta inkurajoj që të përpiqet ta bëjë vetë?
Përgjigje: Me kaq shumë gjëra, fëmijët fillojnë të ecin në mosha të ndryshme dhe kjo – së bashku me kohën kur fëmijët fillojnë të flasin – është një nga pyetjet më të zakonshme që më bëjnë. Fëmijët në përgjithësi fillojnë t’i hedhin hapat e tyre të parë diku midis moshës 10 dhe 18 muajsh, megjithëse mund të udhëtojnë përreth duke u mbajtur pas mobiljeve para kësaj. Siç mund ta shihni, ndryshimi midis fëmijëve është i rëndësishëm. Foshnjat normalisht fillojnë të ulen pa mbështetje nga mosha 6 deri në 8 muaj dhe përpiqen të zvarriten nga mosha 6 deri në 9 muaj, dhe të dyja fazat çojnë në hapat e parë. Nëse jeni të shqetësuar për përparimin e të voglit tuaj, bisedoni me mjekun tuaj.
or health visitor.
Pyetje: Vajza ime është 3 muajshe dhe nuk duket shumë vigjilente apo reaguese ndaj zërit tim. Djali im tani është 4 vjeç, por kur ishte në moshën e saj ai ishte shumë herë më responsiv, a duhet të shqetësohem?
Përgjigje: Fëmijët janë individë dhe unë gjithmonë i inkurajoj prindërit që të mos i krahasojnë fëmijët e tyre me të tjerët. Unë do të prisja që ajo të ishte në gjendje të njohë tingujt duke përfshirë zërin tuaj, por mund të ndodhë që ajo shpërqendrohet lehtësisht nga ajo që shikon, ose që vëllai i saj i madh është mjaft i zhurmshëm. Duke pasur një kohë të qetë për të folur me të ballë për ballë dhe duke e lënë atë të marrë radhën e saj në ‘bisedë’ mund ta inkurajojë atë të përgjigjet. Nëse jeni të shqetësuar për dëgjimin e të voglës suaj ose ndonjë aspekt tjetër të përparimit të saj, flisni me mjekun tuaj.
Pyetje: Burri im punon shumë dhe nuk ndjen se ai lidhet me fëmijën aq shumë sa unë, çfarë mund të bëj për ta ndihmuar atë të ndihet i përfshirë dhe i lidhur me fëmijën tonë?
Përgjigje: Kjo është një pyetje e zakonshme pasi në përgjithësi pas lindjes së një fëmije – njëri prind, zakonisht babai, kthehet në punë para partnerit të tij. Kontakti lëkurë me lëkurë me fëmijën tuaj në fillim është i mrekullueshëm për baballarët pasi kontakti i tyre para lindjes ka qenë i kufizuar. Lidhja është diçka që ndodh me kalimin e kohës në ndërtimin e marrëdhënieve të para – nuk ndodh automatikisht. Të porsalindurit mund të njohin zërin e babait, pasi janë ekspozuar ndaj tij gjatë shtatzënisë; ata mësojnë shpejt erën e babait në ditët e para të jetës dhe reagojnë ndaj fytyrave, prekjeve dhe atyre që u flasin. Kontakti i butë fizik dhe ndërveprimi pozitiv shoqëror, qoftë në banjë apo në dysheme, edhe me një fëmijë të vogël mund të jenë të shkëlqyera për të dy.
Pyetje: Kur duhet të filloj të mendoj për përdorimin e oturakut? Miqtë tanë kanë një vajzë të vogël që është stërvitur plotësisht në 18 muaj, por djali im është gati 2 vjeç dhe ne nuk kemi filluar ende ta përdorim atë, a duhet të fillojmë tani?
Përgjigje: Trajnimi i vockël mund të bëhet në çdo moshë midis 18 dhe 30 muajsh, kështu që nuk ka nevojë të nxitoni ose ta krahasoni djalin tuaj me të tjerët. Ndërsa fëmijët rriten, ata në përgjithësi duan të stërviten në oturak pasi do të duan të ndihen të pastër dhe të thatë. Deri në moshën tre vjeç, vlerësohet se 9 nga 10 fëmijë janë të thatë në shumicën e ditëve, kështu që nuk ka nevojë të shqetësoheni se djali juaj nuk është ende i thatë. Mendoni të lini një oturak ku ai mund ta shohë atë dhe bisedoni me të se për çfarë shërben. Sapo të shihni që djali juaj e di se kur do të urinojë, inkurajoni atë të përdorë oturakun e tij. Mund t’i duhet pak kohë që ai të ketë sukses dhe lavdërojeni kur e bën siç duhet.
Pyetje: Gjithmonë kisha menduar se zemërimi i të vegjëlve ishte një mit, por fëmija im 2 vjeç e gjysmë kohët e fundit ka filluar të shfaqë nervozizëm kur jemi jashtë, si për shembull në supermarket. Pse ndodh kjo dhe si mund ta trajtoj këtë?
Përgjigje: Kur fëmijët arrijnë në këtë moshë, ata janë zhvilluar dhe rritur në shumë mënyra, por ende nuk mund të bëjnë shumë gjëra ose të shprehen mirë. Tërbimet janë zakonisht rezultat i zhgënjimit. Gjëja më e mirë për të bërë në një situatë të tillë është të siguroheni që fëmija juaj të jetë i sigurt dhe më pas ta lini të qetësohet vetë. Zemërimet zakonisht ndalojnë në moshën katër vjeç, por ndërkohë përpiquni të kuptoni pse po ndodh zemërimi. Nëse mendoni se kjo do të ndodhë, gjeni diçka që të shpërqendrojë dhe të largojë vëmendjen e fëmijës suaj. Gjetja e diçkaje pozitive që ata mund të bëjnë shpesh funksionon.
Pyetje: Vajza ime është stërvitur për uljen në oturak për rreth një vit dhe është mirë shumicën e kohës, përveç natën. A duhet normalisht më shumë kohë që ato të jetë e pastër gjatë natës sesa gjatë ditës?
Përgjigje: Edhe kur fëmijët stërviten në oturak gjatë ditës, ndonjëherë mund t’u duhet shumë më tepër kohë që të fitojnë kontrollin në mënyrë që të jenë të thatë gjatë natës. Në fakt, vlerësohet se 1 në 5 gjashtë vjeçarë ende urinojnë në shtrat. Mundohuni të kufizoni lëngjet në mbrëmje dhe sigurohuni që ajo të shkojë në tualet pak para se të flejë. Gjëja më e rëndësishme është të vazhdoni të inkurajoni vajzën tuaj.
Pyetje: Kam qenë gjithmonë shumë e rregullt dhe krenohem që kam një shtëpi të pastër dhe të organizuar. Jam shumë e stresuar kur djemtë e mi binjakë luajnë dhe bëjnë rrëmujë, por burri im më thotë se është mirë që ata ta bëjnë këtë ndonjëherë. A kam të drejtë që nuk duhet të bëjnë rrëmujë për t’u argëtuar?
Përgjigje: Është e rëndësishme për zhvillimin e fëmijëve që të jenë në gjendje të luajnë me njëri-tjetrin dhe vetë. Dhe, ndërsa pastrimi nuk është shumë argëtues, mos u tundoni ta qortoni të voglin tuaj për shkaktimin e rrëmujës. Loja ndihmon në zhvillimin e aftësive sociale dhe fizike të fëmijëve, si dhe stimulon zgjidhjen e problemeve, kështu që është shumë e rëndësishme për ta ndërsa rriten dhe mësojnë. Pse të mos provoni të keni një zonë të caktuar ku fëmijët janë të lirë të luajnë sido që të duan (brenda arsyes!) dhe t’i inkurajoni ata të jenë të çrregullt me bojëra ose lodra të tjera në një fletë plastike ose jashtë në kopsht, duke kufizuar rrëmujën, por gjithsesi duke u dhënë atyre mundësinë për të eksperimentuar.
Pyetje: Pse foshnjave u pëlqen t’i lëshojnë gjërat në dysheme pa pushim?
Përgjigje: Fëmijët fillimisht mësojnë për gravitetin zakonisht kur ulen në një karrige të lartë ose tavolinë dhe lëshojnë lodrat e tyre poshtë, në fillim aksidentalisht, por më pas qëllimisht ndërsa eksperimentojnë. Pastaj ata mund të shikojnë fytyrën tuaj për të parë se si reagoni. Edhe pse mund t’ju duket budallallëk dhe ndonjëherë edhe zhgënjyese, është e rëndësishme të ngrini lodrat e tyre dhe të bashkoheni në lojë, duke i ndihmuar ata që të vazhdojnë të eksperimentojnë dhe të mësojnë.
Pyetje: Jam shumë e shqetësuar që fëmija im të fillojë në çerdhe pasi është shumë e qetë dhe nuk mendoj se do të përzihet shumë lehtë me fëmijët e tjerë. A ka ndonjë gjë që mund të bëj për ta përgatitur atë për këtë ndryshim të madh?
Përgjigje: Së pari, mbani mend se nuk jeni vetëm: shumë prindër shqetësohen që të vegjlit e tyre të fillojnë këtë fazë tjetër të jetës së tyre. Kopshti është një mundësi e shkëlqyer për fëmijët që të zhvillohen jashtë shtëpisë së familjes, ndërkohë që janë të rrethuar nga fëmijë të moshës së tyre. Shumica e çerdheve janë të lumtura që kanë një rregullim gradual për kohën kur fëmijët fillojnë për herë të parë. Nëse vajza juaj nuk ka pasur shumë kontakte me fëmijët e tjerë përpara se të fillojë kopshtin, mund të jetë një ide që të shkoni te një grup prindërish dhe të vegjëlish, në mënyrë që ajo të mësohet të luajë me të tjerët ndërsa ju jeni ende atje për ta qetësuar.
Pyetje: Vajza ime është pak më shumë se 18 muajshe dhe di vetëm të thotë disa fjalë por nuk i flet dhe aq qartë . A ka ndonjë gjë që duhet të bëjmë për ta inkurajuar atë të flasë më shumë?
Përgjigje: Përpiquni të mos shqetësoheni. Siç u them gjithmonë prindërve të shqetësuar, nuk ka një moshë të caktuar që fëmijët të fillojnë të bëjnë diçka, gjithçka që kemi janë mosha mesatare. Në muajin e 18-të, fëmijët zakonisht mund të fillojnë të formojnë dy kombinime fjalësh, të tilla si „Mami hajde“ ose „Babi iku“. Megjithatë, ndërsa vajza juaj mund të mos prodhojë ende kombinime fjalësh, jam i sigurt se ajo e kupton atë që po i thoni. Për të ndihmuar në nxitjen e zhvillimit të të folurit të vajzës suaj, sigurohuni që të bisedoni me të sa më shumë që të jetë e mundur, të luani lojëra dhe të lexoni libra të thjeshtë me tregime me të duke u bashkuar dhe duke i kthyer faqet. E gjithë kjo do ta ndihmojë atë të kuptojë dhe të flasë.
Pyetje:Doja të pyesja ekspertin në lidhje me fëmijën tim 14 muajsh. E di që është shumë herët, por në shtëpi ne të gjithë ishim të trajnuar plotësisht për 2 vjet. Unë gjithashtu dua ta mësoj fëmijën tim të bëjë disa gjëra vetë. Unë kam blerë një ndenjëse si oturak e cila ngjitet në tualetin tonë, por vajza ime vetëm qan. Unë jam nënë për herë të parë dhe do të doja pak ndihmë me disa këshilla nga ju.
Përgjigje: Trajnimi me oturak mund të bëhet në çdo moshë duke filluar nga 18 deri në 30 muaj, kështu që nuk ka nevojë të nxitoni ende. Ndërsa fëmijët rriten, ata në përgjithësi duan të stërviten në oturak pasi do të duan të ndihen të pastër dhe të thatë. Mendoni të lini një oturak ku vajza juaj e vogël mund ta shohë dhe bisedoni me të se për çfarë shërben. Kur ajo të jetë gati, sapo të shihni se ajo e di se kur do të urinojë, nxiteni të përdorë oturakun e saj. Mund t’i duhet pak kohë që ajo të ketë sukses, kështu që vazhdoni dhe lëvdojeni kur e bën atë siç duhet.
Ushqyerja: Ushqimet për Foshnjat dhe Fëmijët
Judy More
Pyetje: Aktualisht ushqej me biberon vajzën time që është 10 muajshe. Kur duhet të kaloj në qumështin e lopës në vend të qumështit artificial? A duhet të përdor qumësht artificial tjetë apo mund të zgjedh direkte qumështin e lopës?
Përgjigje: Në përgjithësi, kur fëmijët bëhen rreth një vjeç, atëherë mund të nisni t’i ushqeni me qumësht lope. Fëmijët nën 2 vjeç kanë nevojë për qumësht lope me yndyrë të plotë për të marrë më shumë vitaminë A. Pas moshës 2 vjeçare , nëse fëmijët rriten dhe hanë mirë, ata mund të pinë qumësht gjysmë të skremuar, por ndryshimi nuk është i nevojshëm. Nuk është e nevojshme të përdorni më qumësht artificial, pasi qumështi i lopës do të përmbajë lëndët ushqyese që i nevojiten vajzës suaj sapo të jetë 12 muajshe.
Pyetje: Pse fëmijët e vegjël nuk mund të hanë ushqime të pasura me fibra? Mendova se ishin vërtet të mira për sistemin tretës.
Përgjigje: Fëmijët e vegjël mund të hanë ushqime me fibra dhe ato sigurisht që janë të mira për sistemin tretës. Megjithatë, disa të vegjëlve u shkaktohet diarre nëse hanë shumë fibra, kështu që shikoni se çfarë i përshtatet vogëlushit tuaj. Jepini një përzierje të disa ushqimeve me drithëra integrale dhe pak bukë të bardhë, makarona dhe oriz. Nëse foshnja juaj nuk ka probleme, atëherë ngadalë rrisni numrin e ushqimeve me fibra që po i jepni.
Pyetje: Jam e shqetësuar për sasinë e hekurit që vajza ime po merr pasi unë kam një problem me sëmundjen e anemisë. Çfarë mund të bëj për t’u siguruar që ajo po merr mjaftueshëm?
Përgjigja: Hekuri është i rëndësishëm për të ndihmuar në krijimin e qelizave të kuqe të gjakut të cilat transportojnë oksigjen rreth trupit tuaj dhe mungesa e hekurit mund të çojë në anemi nga mungesa e hekurit. Shumica e njerëzve mund të marrin të gjithë hekurin që u nevojitet nga një dietë e shëndetshme e ekuilibruar. Fëmija juaj duhet të hajë ushqime të pasura me hekur dy ose tre herë në ditë. Burimet më të mira janë mishi i kuq, peshku me vaj dhe mishi i errët i shpendëve si këmbët dhe kofshët. Burime të tjera të mira janë vezët, arrat e copëtuara ose të bluara dhe produktet e frutave të thata si gjalpi i kikirikut dhe gjalpi i bajameve (arrat e plota mund të paraqesin rrezik mbytjeje), dhe bishtajore si thjerrëzat, qiqrat dhe fasulet. Sigurohuni që t’i jepni fëmijës suaj fruta ose perime të pasura me vitaminë C me këto ushqime për të ndihmuar trupin e saj të thithë hekurin.
Pyetje: A ka nevojë fëmija im të marrë suplemente vitaminash?
Përgjigjja: Edhe nëse i vogli juaj ka një dietë të shëndetshme të ekuilibruar, qeveria rekomandon që të gjithë fëmijët nga lindja deri në pesë vjeç të marrin suplemente që përmbajnë vitamina A dhe D. Kjo do të ndihmojë në parandalimin e rakitit (një sëmundje kockash), në ruajtjen e një sistemi të fortë imunitar, dhe për të nxitur rritjen e shëndetshme.
Pyetje: Fëmija im ha vetëm një sasi të kufizuar ushqimesh dhe ngurron vërtet të provojë shumë gjëra të reja. A është kjo normale dhe a duhet të jem më e vendosur duke e bërë atë të provojë ushqime të reja?
Përgjigje: Fëmijët e vegjël shpesh duhet të provojnë ushqime të reja disa herë përpara se të mësojnë t’i pëlqejnë ato. Disave madje mund t’u duhet t’u ofrohet një ushqim i ri dhjetë ose më shumë herë përpara se të fillojnë ta pëlqejnë atë. Në këtë fazë, gjëja më e rëndësishme është që të vegjlit të shijojnë ushqimin e ri, ata nuk kanë nevojë të hanë shumë prej tij. Nëse foshnja juaj nuk do të provojë asjë ushqim të ri, atëherë ju thjesht provoni t’i jepni diçka të re sa herë që ju jeni duke ngrënë për vehte.
Pyetje: Fëmija im i vogël sapo ka mbushur 18 muaj dhe kohët e fundit është bërë i bezdisshëm në të ngrënë, duke ngrënë më pak se normalisht dhe duke refuzuar disa ushqime. Pse mendoni se e bën këtë nëse më parë hante siç duhej dhe pa probleme?
Përgjigjja: Mungesa e oreksit tek fëmijët është me të vërtetë e zakonshme dhe shumica e fëmijëve të vegjël e kalojnë atë në një moment, por përfundimisht e kalojnë këtë fazë. Edhe pse ndonjëherë mund të jetë zhgënjyese për prindërit, zakonisht nuk është asgjë për t’u shqetësuar për sa kohë që fëmijët e vegjël po zhvillohen siç duhet. Megjithatë, nëse problemi vazhdon ose keni disa shqetësime, flisni me mjekun tuaj dhe ai do të jenë në gjendje të kontrollojnë rritjen dhe zhvillimin e fëmijës suaj. Ka një sërë arsyesh pse të vegjlit mund të humbasin oreksin e tyre, duke përfshirë të lodhurit, të mos ndjerit mirë, të qënit nën presion për të ngrënë më shumë ushqim kur kanë ngrënë mjaftueshëm ose nuk e pëlqejnë ushqimin, ose duke u ofruar vazhdimisht ushqim gjatë gjithë ditës. Sigurohuni që oraret e vakteve të jenë kohë të lumtura shoqërore pa stres, debat apo detyrim. Dhe mos e nxisni fëmijën tuaj ose mos e detyroni të hajë gjëra që ai refuzon.
Pyetje: Djali im refuzon të pijë ujë, kështu që unë i jap kungull të shtrydhur për momentin, a është në rregull dhe për sa kohë do të zgjasë?
Përgjigje: Idealisht duhet ta inkurajoni djalin tuaj të pijë ujë duke e pirë vetë dhe duke ia ofruar në të njëjtën kohë. Megjithatë, nëse djali juaj nuk merr lëngje si rezultat, unë do t’ju sugjeroja që t’i jepni lëng frutash shumë të holluar gjatë vakteve. Shërbyerja me një vakt ndihmon në uljen e rrezikut të prishjes së dhëmbëve.
Pyetje: Kam vetëm qumësht të skremuar dhe produkte të tjera qumështi me pak yndyrë në shtëpi për mua dhe familjen time, pasi ato janë më të shëndetshme, por motra ime më tha se i jep djalit të saj vetëm varietete me yndyrë të plotë, pasi është më mirë për të. A eshte e vertete?
Përgjigje: Varietetet me yndyrë të plotë përmbajnë më shumë vitaminë A e cila është e rëndësishme për sistemin imunitar. Kjo është arsyeja pse variantet me yndyrë të plotë rekomandohen për fëmijët nën dy vjeç. Edhe pse fëmijët mund të ndryshojnë në varietete me yndyrë më të ulët rreth moshës dy vjeç, është mirë t’i mbani ata në varietetet me yndyrë të plotë. Ata do të përfitojnë nga vitamina A shtesë.
Pyetje: Si mund ta inkurajoj vajzën time të hajë më shumë dhe lloje të ndryshme ushqimesh? Është vërtet e vështirë për momentin pasi ajo do të hajë vetëm një ose dy gjëra të ndryshme.
Përgjigja: Nuk thatë moshën e të voglës suaj, por jini të sigurt se shumë fëmijë mund të jenë të shqetësuar për atë që do të hanë dhe çfarë nuk do të hanë. Kjo është një fazë normale e zhvillimit ku ata janë të kujdesshëm për të ngrënë vetëm ushqime që u duken të njohura. Fëmijët e vegjël e kalojnë këtë fazë duke ngrënë në grupe sociale, me familjen ose me fëmijët e tjerë. Me kalimin e kohës ata kopjojnë të tjerët dhe fillojnë të hanë një gamë më të gjerë ushqimesh. Pra, qëndroni të qetë dhe jepini asaj ushqimet që do të hajë, por vazhdoni t’i ofroni ushqimet që dëshironi të hajë. Është më mirë ta bëni këtë duke ngrënë me të dhe duke ngrënë ushqimet që dëshironi që ajo të fillojë të hajë. Ajo mund t’i provojë nga pjata juaj para se të jetë aq e guximshme sa të fillojë t’i hajë vetë. Nxiteni atë të ushqehet dhe dhënia e ushqimeve me gishta e bën këtë më të lehtë. Shpesh të vegjlit pëlqejnë ushqimet e thjeshta të thata që mbahen të gjitha të ndara dhe nuk përzihen së bashku.
Pyetje: Unë përdor ushqime në kavanoza dhe në qese kur jam jashtë me binjakët e mi, por e di që ato nuk janë aq të shëndetshme. A është mirë të hash në këtë mënyrë herë pas here?
Përgjigje: Ushqimi për fëmijë në kavanoza ose pako mund të jetë i dobishëm kur nuk ndodheni në shtëpi. Megjithatë, madhësitë e porcioneve janë shpesh shumë të mëdha dhe shumica e tyre kanë të njëjtën strukturë. Kjo mund ta bëjë më të vështirë për fëmijën tuaj që të pranojë tekstura dhe shije të ndryshme dhe të kalojë në ushqimet e familjes ndërsa rritet. Tashmë do ta dini se ushqimi i bërë në shtëpi i bërë nga përbërës të thjeshtë pa sheqer apo kripë të shtuar është më i miri, por është mirë që herë pas here të hani ushqime në qese dhe kavanoza.
Pyetje: Vajza ime e vogël është gjashtë muajshe, por unë vazhdojë të përdorë vetëm një biberon, a është kjo normale? Kur do të jetë koha të përdorë një gotë?
Përgjigje: Gotat mund të përdoren nga mosha gjashtë muaj për të ofruar gllënjka ujë me vaktet. Përdorimi i një gote të hapur ose i një gote me rrjedhje të lirë pa valvul do ta ndihmojë vajzën tuaj të vogël të mësojë të pijë gllënjkë dhe është gjithashtu më i mirë për dhëmbët e saj. Kam lexuar pak për vitaminën D, por kurrë nuk më është thënë asgjë për të nga mjeku im. Fëmijët e mi hanë mirë, kështu që a ka ndonjë nevojë që ata të marrin një suplement të vitaminës D?
Pyetje: A duhet të insistoj që djali im i vogël të hajë brokoli edhe pse ai refuzon ta hajë atë?
Përgjigja: Brokoli, si perimet e tjera, ofron vitamina A, C dhe folate (acid folik natyral). Thjesht ofrojini atij kur ju ose të tjerët po e hani dhe ai përfundimisht mund të mësojë ta pëlqejë. Fëmijët e vegjël mësojnë duke kopjuar kështu, që është e rëndësishme që ta hani kur hani me të dhe të thoni që ju pëlqen. Megjithatë, të mësuarit për të pëlqyer shije të caktuara kërkon shumë më tepër kohë tek të vegjlit sesa gjatë shkëputjes nga gjiri. Nëse ai ha perime të tjera, atëherë nuk ka rëndësi që ai nuk ha brokoli.
Pyetje: Cilat janë ushqimet e para ideale për të filluar ushqimin e vajzës sime?
Përgjigjja: Filloni me disa fruta ose perime të gatuara në formë pureje ose me disa drithëra për fëmijë të përziera me qumështin e zakonshëm të fëmijës suaj. Majdanozi i gatuar, patatja, ëmbëlsira, patatja e ëmbël, karota, molla ose dardha, të gjitha të ftohura para ngrënies janë ushqimet e para ideale. Ju gjithashtu mund të provoni fruta të buta si pjeshkë, pjepër, banane të pjekur ose avokado.
Pyetje: Si mund ta dalloj që fëmija im është gati të fillojë të hajë ushqime më të forta?
Përgjigja: Zakonisht foshnjat janë gati për më shumë sesa vetëm ushqim me qumësht në çdo kohë midis moshës 4 dhe 6 muajsh. Shenjat që do të tregojnë se foshnja juaj është gati për ushqime të ngurta përfshijnë: aftësinë për të qëndruar ulur me mbështetje dhe për të mbajtur kokën të palëvizur, duke vendosur lodra dhe sende të tjera në gojë, duken të uritur mes ushqimeve me qumësht dhe duke parë me interes kur njerëzit e tjerë janë duke ngrënë. Djemtë e mëdhenj shpesh janë gati për t’u shkëputur nga gjiri më shpejt se vajzat e vogla, sepse djemtë rriten pak më shpejt se vajzat.
Sjellja e fëmijëve: Sjellja e ndërlikuar tek të vegjlit
Maggie Redshaw
Pyetje: Djali im dy vjeçar është shumë i vështirë në këtë moment, veçanërisht kur jemi jashtë. A është zemërimi një pjesë normale e zhvillimit të çdo fëmije?
Përgjigje: Siç ndoshta e dini tashmë, ‘tërbimet e zemërimit’ janë një përgjigje emocionale dhe një mënyrë për të shprehur ndjenjat. Uria ose lodhja mund ta bëjnë një fëmijë më të prirur të sillet në këtë mënyrë, por mos u shqetësoni, nuk jeni vetëm në këtë – shumë pak fëmijë ndonjëherë nuk shprehen në këtë mënyrë. Jam i sigurt se kjo është një kohë vërtet e vështirë për ju dhe shpresoj që gjërat të përmirësohen së shpejti.
Pyetje: Vajza ime e parë krrallë herë zemërohej, por motra e saj e vogël është më nevrike… pse mendoni se disa fëmijë janë më të prirur ndaj zemërimit se të tjerët?
Përgjigje: Disa fëmijë kanë më shumë gjasa të sillen kështu, por kjo zakonisht lidhet me fazën e zhvillimit në të cilën ndodhen. Është mjaft e zakonshme me fëmijët rreth moshës dy vjeçare. Fëmijët në këtë moshë janë ende duke mësuar se si të përdorin siç duhet gjuhën, arsyetimin dhe të kuptuarit për të marrë atë që u nevojitet në një mënyrë tjetër. Temperamenti dhe dallimet individuale kanë një rol për të luajtur. Fëmijët me një karakter që mërziten shpejt kanë një tendencë të nervozohen më shpejt. Fëmijët që pëlqejnë ose reagojnë mirë ndaj një rutine mund të reagojnë ndaj ndryshimeve duke u përgjigjur në këtë mënyrë.
Pyetje: Fëmija im po përjeton shumë zemërim kohët e fundit, veçanërisht kur ne dalim shëtitje – si duhet ta përballoj këtë? Unë kam filluar të ndihem pak e turpëruar dhe dua të di nëse kjo ishte normale.
Përgjigje: Përballja me zemërimin e të vegjëlve nuk është kënaqësi për prindërit, veçanërisht kur janë në publik. Unë do të sugjeroja të injoroni sjelljen e vogëlushit tuaj dhe të siguroheni që ai është i sigurt. Shpërqëndrimi ndonjëherë funksionon, por mund t’ju duhet thjesht t’i largoni ata nga situata. Dorëzimi mund të jetë problem – pasi të keni thënë ‘jo’, qëndroni me të ose thjesht mund të nxisni më shumë zemërime në të ardhmen. Si prind, do t’ju duhet të punoni shumë që të qëndroni të qetë dhe të mos bërtisni dhe të silleni në të njëjtën mënyrë si fëmija juaj, edhe pse ju mund ta ndieni këtë. Kur prindërit nuk mund të menaxhojnë ndjenjat e tyre, kjo mund ta bëjë situatën më të frikshme për një fëmijë të vogël dhe gjërat ka të ngjarë të përshkallëzohen në vend që të qetësohen. Shumë më vonë, mund të jetë e dobishme të filloni të diskutoni atë që ndodhi. Ndërsa rriten, fëmijët janë në gjendje të shprehin ndjenjat e tyre duke përdorur gjuhën. Etiketimi i emocioneve të tyre mund të ndihmojë dhe ata do të mësojnë të mos përgjigjen në këtë mënyrë reaktive.
Pyetje: Si prind, si mund t’i përballoni më së miri ndjenjat e inatit që ndonjëherë mund të ndjeni ndaj fëmijës tuaj kur ai është i zemëruar?
Përgjigje: Një fëmijë që qan me zë të lartë ose bërtet, duke ngulur këmbë për diçka apo që nuk po dëgjon dhe që duket se nuk dëshiron të përmbahet ose të refuzohet, jo çuditërisht, mund ta bëjë një prind të ndihet i zemëruar dhe i mërzitur. Është e rëndësishme të ndaleni dhe të mendoni për një moment, të jeni të vetëdijshëm për jehonat nga fëmijëria juaj dhe të përpiqeni të harroni çdo siklet – shumica e prindërve kanë eksperienca të tilla. Kjo është thjesht e përkohshme… detyra juaj është t’i ndihmoni ata të menaxhojnë ndjenjat e tyre dhe të kujtojnë se fëmijët shërohen më shpejt se prindërit. Unë do të kthehem në punë së shpejti dhe ndihem në ankth. Si mund ta ndihmoj djalin tim, i cili është ende vetëm 10 muajsh, të përshtatet për të shkuar në çerdhe për herë të parë? Njihuni me stafin me një prezantim gradual gjatë disa ditëve. Ushqimet dhe lodrat e njohura do të ndihmojnë. Ju keni më shumë gjasa të shqetësoheni më tepër se djali juaj, por qëndrimi i qetë dhe i relaksuar i jep atij një mesazh pozitiv për vendin e ri dhe i jep atij një shans për të shijuar shoqërinë e fëmijëve të tjerë. Shpresoj të shkojë mirë.
Pyetje: Tani jam në pritje të një fëmije tjetër dhe do të doja ta hiqja nga pelenat vogëlushin tim 20 muajsh deri në momentin e lindjes së foshnjës. A duhet të provoj tani apo thjesht të pres deri më vonë?
Përgjigje: Shumë fëmijë janë gati të rrinë pa pelena rreth moshës 2 vjeçare, por ka dallime të mëdha midis fëmijëve individualë. Të kesh një vëlla ose motër të re mund të ushtrojë presion për të qenë pak më i rritur. Për disa fëmijë, kjo mund të jetë e vështirë dhe ata mund të bëjnë një hap prapa dhe kështu pritja mund të jetë më e mira në këtë kohë. Thjesht merrni sugjerimin nga sjellja e fëmijës suaj. Suksese me ardhjen e re.
Pyetje: Fëmija ime gjashtë muajshe thith me të vërtetë gishtat dhe përtyp lodrat gjatë gjithë kohës. Kur do të fillojë të luajë me lodrat e saj?
Përgjigje: Kjo është një mënyrë vërtet e rëndësishme për të mësuar rreth botës. Ajo po zhvillohet shpejt në këtë moshë dhe gjithnjë e më shumë do të shtrijë dorën dhe do të eksplorojë, duke bërë gjëra të ndryshme me lodrat e saj. Mos harroni, edhe pse kur ajo është në kohën kur po i dalin dhëmbët, ajo ka të ngjarë të përtypë gjithçka.
Pyetje: Fëmija im i vogël duket se i pëlqen të shikojë fytyrat, unë jam përpjekur t’i tregoj fytyrën e tij në pasqyrë, megjithëse nuk mendoj se ai e kupton se është vetë ai. Kur do ta bëjë ai këtë?
Përgjigje: Fytyrat janë vërtet interesante për foshnjat e vogla. Foshnjat më të rritura mund të vënë re dhe të prekin një pasqyrë. Pas rreth 18 muajsh, ata prekin fytyrën e tyre duke parë në pasqyrë, të vetëdijshëm se janë vetë. Foshnjat janë kuriozë për gjithçka, veçanërisht për njerëzit dhe fëmijët e tjerë me të cilat përballen veçanërisht, por edhe dritat dhe ngjyrat, skajet dhe lëvizjet.